ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ୨୦୨୪ ପାଇଁ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ମାତ୍ରେ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗର ମଡେଲ ଆଚରଣ ବିଧି ଲାଗୁ ହୋଇଛି । ଏହା ଅଧୀନରେ ସାରା ଦେଶରେ ଏକ ଅଭିଯାନ ଚଳାଇ ହୋର୍ଡିଂ, ବ୍ୟାନର ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ପୋଷ୍ଟର ହଟାଯିବ । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ ସରକାରୀ ଯୋଜନାର ହୋର୍ଡିଂ ମଧ୍ୟ ହଟାଯିବ । ଆଚରଣ ବିଧି ଉଲ୍ଲଂଘନ ବାବଦରେ ସିଧାସଳଖ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଙ୍କୁ ଜଣାଯାଇପାରିବ । ଅଭିଯୋଗ ଠିକ ଥିଲେ ଆୟୋଗ ଏହା ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବେ । ଆଚରଣ ବିଧି ଲାଗୁ ପରେ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଆଚରଣ ସଂହିତାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ଲୋକଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ମନା କରନ୍ତି । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଲୋକମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟ ଭୁଲ ଧାରଣା ରହିଛି ଯେ ଆଚରଣ ବିଧି କେବଳ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଏବଂ ନେତାଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ । ଯଦି ଆପଣ ମଧ୍ୟ ଏହିପରି ଭାବୁଛନ୍ତି ତେବେ ସାବଧାନ ରୁହନ୍ତୁ । ଏହା ରାଜନୈତିକ ଦଳ,ସରକାରଙ୍କ ସହିତ ସାଧାରଣ ନାଗରିକଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଜୁଯ୍ୟ ।
କେବଳ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କିମ୍ବା ନେତା ନୁହଁନ୍ତି, ଯଦି ଜଣେ ସାଧାରଣ ଲୋକ ମଧ୍ୟ ଆଚରଣ ବିଧି ଉଲ୍ଲଂଘନ କରନ୍ତି, ତେବେ ତାଙ୍କୁ ଜେଲ ମଧ୍ୟ ଯିବାକୁ ପଡିପାରେ । ତଥାପି, ଏହା ଜାଣିବା ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଯେ ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ସମସ୍ତ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟ ବନ୍ଦ ହୁଏ ନାହିଁ । ତେଣୁ, ଯଦି କୌଣସି ସରକାରୀ ଅଧିକାରୀ ଆପଣଙ୍କ କାମ କରିବାକୁ ମନା କରନ୍ତି, ତେବେ ନିୟମ କ’ଣ ତାହା ଜାଣିବା ଜରୁରୀ । ଏହା ଜାଣି ରଖନ୍ତୁ ଯେ, ଆପଣଙ୍କ ଜୀବନ ସହିତ ଜଡିତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଆଚରଣ ସଂହିତା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ପରେ ବି କୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ ବନ୍ଦ ହେବ ନାହିଁ । ମଡେଲ୍ ଆଚରଣ ସଂହିତା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ପରେ ଆପଣ କ’ଣ କରିପାରିବେ ଏବଂ କ’ଣ କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ।
ଆଚରଣ ସଂହିତା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ପରେ ମଧ୍ୟ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ ବନ୍ଦ ହେବ ନାହିଁ?
ମଡେଲ ଆଚରଣ ସଂହିତା ଲାଗୁ ହେବା ପରେ ମଧ୍ୟ ଆପଣ ପେନସନ ପାଇବା ପାଇଁ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ଯାଇପାରିବେ । କୌଣସି ଅଧିକାରୀ ଏହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଏହି ସମୟରେ ଆଧାର କାର୍ଡ ଏବଂ ଜାତି ପ୍ରମାଣପତ୍ର ତିଆରି କରିବାର କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଜାରି ରହିବ । ବିଦ୍ୟୁତ୍, ଜଳ ଏବଂ ପରିଷ୍କାର ପରିଚ୍ଛନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡିକ ସୁରୁଖୁରୁରେ ଜାରି ରହିବ । ସେହି ସମୟରେ, ଆପଣ ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ଆର୍ôଥକ ସହାୟତା ମଧ୍ୟ ନେଇ ପାରିବେ । ରାସ୍ତା ମରାମତି ପାଇଁ ପ୍ରଶାସନ କାର୍ଯ୍ୟ ଜାରି ରଖି ପାରିବ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ କୌଣସି ଚାଲୁଥିବା ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ମଧ୍ୟ ବନ୍ଦ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ । କୌଣସି ଅଧିକାରୀ ଆଚରଣ ସଂହିତା ବାହାନା କରି ଆପଣଙ୍କର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସ୍ଥଗିତ କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଯଦି ଆପଣ ଘର ପ୍ଲାନ୍ ପାଇଁ ଆବେଦନ କରିସାରିଛନ୍ତି ତେବେ ଏହା ଅନୁମୋଦିତ ହେବ,ତେବେ ଏଥିପାଇଁ ନୂତନ ଆବେଦନ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ ନାହିଁ ।
ମଡେଲ୍ ଆଚରଣ ସଂହିତା ଅନୁଯାୟୀ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବ?
ନିର୍ବାଚନ ତାରିଖ ଘୋଷଣା ହେବା ମାତ୍ରେ ଏବଂ ଆଚରଣ ବିଧି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ମାତ୍ରେ କୌଣସି ନେତା କିମ୍ବା ଅଧିକାରୀ କୌଣସି ପ୍ରକଳ୍ପ ଉଦ୍ଘାଟନ କରିପାରିବେ ନାହିଁ କିମ୍ବା ଶିଳାନ୍ୟାସ କରି ପାରିବେ ନାହିଁ । ଏହା ସହିତ ନୂତନ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଅନୁମୋଦନ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯିବ ନାହିଁ । ଯେଉଁ ଅଂଚଳରେ ଆଚରଣ ସଂହିତା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ, ସେଠାରେ ସରକାରଙ୍କ ସଫଳତାର ହୋର୍ଡିଂ ରହିବ ନାହିଁ । ପୂର୍ବରୁ ଲାଗିଥିବା ହୋର୍ଡିଂଗୁଡିକ ଅପସାରିତ ହେବ । ସଂପୃକ୍ତ ନିର୍ବାଚନମଣ୍ଡଳୀକୁ କୌଣସି ସରକାରୀ ପରିଦର୍ଶନ ହେବ ନାହିଁ । ସରକାରୀ ଗାଡିରେ ସାଇରନ୍ ଲଗାଯିବ ନାହିଁ । ସରକାରୀ ଭବନରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ, ମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱଙ୍କ ଫଟୋ ରଖିବା ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଯିବ । କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି କିମ୍ବା ନେତା ପ୍ରିଣ୍ଟ କିମ୍ବା ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ସରକାରଙ୍କ ସଫଳତା ବିଷୟରେ ବିଜ୍ଞାପନ ଦେଇ ପାରିବେ ନାହିଁ । ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ସାଧାରଣ ଲୋକମାନେ ମଧ୍ୟ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ପୋଷ୍ଟ କରିବା ସମୟରେ ସାବଧାନ ହେବା ଉଚିତ । ଆପଣଙ୍କର ଗୋଟିଏ ପୋଷ୍ଟ ଆପଣଙ୍କୁ ଜେଲକୁ ପଠାଇବା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ । କୌଣସି ପୋଷ୍ଟ ସେୟାର କରିବା ପୂର୍ବରୁ କିମ୍ବା ଲେଖିବା ପୂର୍ବରୁ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝନ୍ତୁ ଯେ, ତାହା ଆଚରଣ ସଂହିତା ନିୟମର ଉଲ୍ଲଂଘନ କରୁଛି କି ନାହିଁ ।
କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜଣେ ସାଧାରଣ ଲୋକ ମଧ୍ୟ ଜେଲ ଯାଇପାରନ୍ତି?
ଯଦି କୌଣସି ସାଧାରଣ ବ୍ୟକ୍ତି ଏହି ସମସ୍ତ ନିୟମ ଉଲ୍ଲଂଘନ କରନ୍ତି, ତେବେ ମଡେଲ ଆଚରଣ ସଂହିତା ଅନୁଯାୟୀ ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ କଠୋର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ । ସରଳ ଭାବରେ କହିବାକୁ ଗଲେ, ଯଦି ଆପଣ କୌଣସି ନେତାଙ୍କ ଅଭିଯାନ ସହିତ ଜଡିତ ଅଛନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣଙ୍କୁ ଏହି ନିୟମଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ସଚେତନ ହେବାକୁ ପଡିବ । ଯଦି କୌଣସି ରାଜନେତା ଆପଣଙ୍କୁ ଏହି ନିୟମ ବିରୁଦ୍ଧରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ କୁହନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣ ତାଙ୍କୁ ଆଚରଣ ସଂହିତା ବିଷୟରେ କହି ତାହା କରିବାକୁ ମନା କରିପାରିବେ । ଯଦି ଆପଣ ଏପରି କିଛି କରନ୍ତି ଯାହାକି ଆଚରଣ ବିଧି ଉଲ୍ଲଂଘନ କରୁଥାଏ,ତେବେ କମିଶନ ତୁରନ୍ତ ଆପଣଙ୍କ ବିରୋଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ । ଏମିତିକି ଆପଣଙ୍କୁ ଜେଲ ଯିବାକୁ ପଡିପାରେ ।
ପ୍ରାର୍ଥୀ ଏବଂ ଦଳ ପାଇଁ ନିୟମ କ’ଣ ?
ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ୨୦୨୪ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଆଚରଣ ବିଧି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ପରେ ସରକାର ଭୋଟରଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବାକୁ କୌଣସି ଘୋଷଣା କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ରାଜ୍ୟଗୁଡିକରେ ନିର୍ବାଚନ ତାରିଖ ଘୋଷଣା ହେବା ସହିତ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀମାନେ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଶେଷ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗର କର୍ମଚାରୀ ହୁଅନ୍ତି । ଆଚରଣ ସଂହିତା ହେଉଛି ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ନିୟମ, ଯାହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦଳ ଏବଂ ସବୁ ପ୍ରାର୍ଥୀ ପାଳନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଯଦି ଏହାକୁ ଉଲ୍ଲଂଘନ କରାଯାଏ ତେବେ କଠୋର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରିବ । ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରିବାକୁ ବାରଣ କରାଯାଇପାରେ । ଏଫଆଇଆର ଦାଖଲ ପରେ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଜେଲ ପଠାଯାଇପାରିବ ।
